Қолжазбаны кешенді түрде жаңа білімдер тоғысында қарастыру қажеттілігі туындап отыр, қыпшақ тілінің сол кезеңдегі мәртебесін айқындау қажеттілігі туындап тұр. Тарихи жәдігерлерге қыпшақ тілінің қолданысына қарап отырып, ХV ғасырда қыпшақ тілі дипломатия, сарай тілі болып табылады.
Ғылымда ортағасыр Мәмлүк ескерткіштері кешенді түрді этнолингвситикалық тұрғыдан зерттелініп, қарастырылмаған. Ескерткіштерге түркітану саласында әділ баға берілмеген. Қыпшақ тілінде жазылған жәдігерлерімізді қайта қарастырып, көпшілік оқырмандарға қолжетімді ету біздің жұмысымыздың мақсаты болмақ. Мәмлүктердің ортағасырлық қолжазбаларын этномәдени және лингвистикалық кеңістігін жасау ортағасырлық қыпшақ тілінің тілдік бейнесін бермек.
«Мәдени мұра» және «Тарих толқынындағы халық» атты мемлекет тарапынан бағдарламалардың аясында араб және қыпшақ тілдерінде жазылған ортағасырлық ескерткіштерде берілген тарихи, мәдени, этнолингвистикалық деректерді аудару, өңдеу және ғылыми талдау арқылы қыпшақ халқының мәдениетін, қыпшақ-мәмлүк тілінің мәртебесін, қолданылу дәрежесін диахронды-синхронды тұрғыдан кешенді түрде зерттеп, ғылыми айналымға енгізу.
Ғылыми жобаның негізгі міндеттері:
– мәмлүктер билеген кезде жазылған ортағасырлық қолжазбаларда берілген тілдік бірліктерді талдай отырып, тарихи, мәдени, этнолингвистикалық мәліметтерді жинау, аудару, талдау арқылы ортағасырлық лингвистикалық кеңістік моделін жасау;
– ортағасырлық қолжазбалардағы сөздерге лингвистикалық интерпретация жасау арқылы, қыпшақ тілінің ортағасырлық Еуразия кеңістігіндегі мәртебесін анықтау, мәмлүк қыпшақтары туралы тарихи, мәдени деректер қорын жасау, қазіргі түркі халықтарымен лингвомәдени сабақтастығын салыстыру;
– қыпшақтану және түркітану ғылымдары бойынша осы сала бойынша шетелдік (Нидерланды, Мысыр, Түркия) және ТМД елдері (Ресей, Өзбекстан, Түркменстан) бойынша тәжірибелерін зерттеп, қорытындылау;
– Қазақстан, Мысыр, Түркия елдерінің мемлекеттік мұражай, архив, ғылыми зерттеу институттарының қорларында мәмлүк-қыпшақ тіліндегі қолжазбалар жайында деректік қорларды жинастыру, «ат-Тухфа» қолжазбасының аударма нұсқаларын анықтау, тіркеу, лингво-декректанулық, палеографиялық талдаулар жасау.
Ғылыми жоба нәтижесінде жоғарыда көрсетілген міндеттерді атқара отырып, ғылыми қорытындылар негізінде «ат-Тухфа аз-закия фил луғатит туркийа» ортағасыр қолжазбасының факсимилиесі, аудармалар нұсқалары, қыпшақ-мәмлүк тілінде жазылған ортағасырлық қолжазбалар электрондық қоры дайындалады.
Сонымен қатар Scopus базасына енетін 35 процентильден төмен емес журналда 1 мақала, «ат-Тухфа аз-закийа фил луғатит туркийа» қолжазбасына тарихи-лингвситикалық интерпретация» атты монография, БҒССҚК ұсынған рецензияланатын шетелдік және (немесе) отандық басылымдарда 5 мақала жариялау, республикалық, халықаралық конференцияларға қатысу арқылы зерттеу нәтижелерін жариялау жоспарланады.
Құрамы:
