Адамзат дамуының әр кезеңіндегі әлеуметтену процесі жас ұрпақты алдыңғы ұрпақ мәдениетінің құндылықтары мен мағыналарына баулудың көптеген технологиялары мен әдістерін қамтыды. Ұлттық код, архетиптер, адамзат мұрасы ақпарат түрінде әрқашан мифтер, ертегілер, әңгімелер, дәстүрлер және архетиптерді таратудың басқа түрлері арқылы ұрпақтан-ұрпаққа берілетін қасиетті білім ретінде қарастырылды. Өскелең ұрпақты мәдени кодтармен, рухани, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар жүйесімен олардың бірлігінде таныстыру мінез-құлық актілері, жеке тұлғаның санасын кеңейту арқылы жүзеге асырылды. Жеке тұлғаның мәселелерін шешудегі маңызды аспект оның психологиялық денсаулығын, тұтастығын, сәйкестілігін сақтау мәселелерін қарастырады, өйткені оның даралығы, бірегейлігі, сондай-ақ нақты әлем туралы ұжымдық идеямен ынтымақтастығы дүниетанымдық позицияда көрінеді. Адамның психологиялық денсаулығы әлеуметтік жүйе шеңберіндегі интегративті тұтастық ретінде қарастырылады.
Сондықтан Қазақстанның қазіргі қоғамы үшін зерттеудің өзекті мәселесі
А. Құнанбаевтың «Толық адам» тұжырымдамасы шеңберінде адамның психологиялық денсаулығының өлшемдерін, көрсеткіштерін айқындау, сондай-ақ психологиялық денсаулығын сақтау үшін жаңа инновациялық технологияларды әзірлеу болып табылады. Бұл Қазақстан Республикасының постиндустриалды ақпараттық жүйеден цифрлық трансформацияға көшуін көрсететін жаңа әлеуметтік сұраныстарға жауап береді. Зерттеудің ерекшелігі мен жаңалығы алғаш рет ертегі терапиясының инновациялық интегративті технологиясы әзірленетіндігімен, онда ертегілер, эпостар, аңыздар, әңгімелер, қазақ халқының, қазақ жазушыларының астарлы әңгімелері арқылы тұлғаның психологиялық денсаулығын сақтауға әсер ететін әдістер ашып көрсетілетіндігімен, сондай-ақ ертегі терапиясы технологиясының мазмұнында және тұлғаның психологиялық денсаулығын диагностикалау әдістемесінде Абай Құнанбаевтың «Толық адам» тұжырымдамасының идеялары іске асырылатындығымен анықталады.
Жобаның мақсаты – білім беруді цифрландыру жағдайында өскелең ұрпақтың психологиялық денсаулығын сақтау технологиясы ретінде ертегі терапиясындағы интегративті тәсілді негіздеу.
Күтілетін нәтижелер:
- Филологиялық, өнертану және психологиялық зерттеулер шеңберінде өскелең ұрпақтың психологиялық денсаулығын сақтаудың инновациялық технологиясы ретінде ертегі терапиясындағы интегративті тәсілі, «ертегі терапиясы» ұғымының маңызды сипаттамасы, «ертегі терапиясы» ұғымын дамытудың тарихи негіздері ашылады, тұлғаның психологиялық денсаулығы теориялары зерттеледі.
- Инновациялық интегративті ертегі терапиясы технология ретінде әзірленеді, ертегі терапиясы технологиясының құрылымдық компоненттері: қазақ халқының мәдени-құндылық мұрасын ертегі терапиясында қолданудың жалпы филологиялық, өнертану әдістері, тәсілдері, құралдары, психологиялық техникалары әзірленеді. Мектеп жасына дейінгі балалар мен мектеп оқушыларына арналған ертегі терапиясының бағдарламасы дайындалады, әдістемелік ұсынымдар, ертегі терапиясы бағдарламасын қолдану бойынша глоссарий әзірленеді. Тіл мұғалімдеріне, ата-аналарға, сынып жетекшілеріне, көркем еңбек мұғалімдеріне, қосымша білім беру педагогтарына, психологтар мен әлеуметтік педагогтарға арналған біліктілікті арттыру курстары мен тренингтік бағдарлама әзірленетін болады.
- Абайдың «Толық адам» тұжырымдамасы негізінде ертегі терапиясының инновациялық интегративті технологиясының критерийлері, нәтижелілік көрсеткіштері және тұлғаның психологиялық денсаулығының көрсеткіштері әзірленеді, ертегі терапиясының инновациялық интегративті технологиясының нәтижелілігін мониторингілеу әдістері таңдалады. Ертегі терапиясының инновациялық интегративті технологиясының нәтижелілігіне мониторингтік зерттеу жүргізіледі. Мониторингтік зерттеудің нәтижелері талданады және оларға статистикалық өңдеу жүргізіледі.
Ахметова Айгуль Игеновна – жоба жетекшісі (ЖҒҚ), PhD докторы, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің «Мектепке дейінгі білім беру және әлеуметтік педагогика» кафедрасының қауымдастырылғвн профессор м.а.. Scopus Author ID: 57189995478 h-index =3. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9292-5515 Web of Science: ABC-4672-2021. Web of Science Core Collection H-Index көрсеткіші = 1. E-mail: aig.31@mail.ru
Ержанова Феруза Мерибековна – жобаның негізгі орындаушысы (ЖҒҚ), PhD докторы, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің «Орыс тілі мен әдебиеті» кафедрасының қауым. проф. м.а., ORCID https://orcid.org/0000-0001-5067-0887 Scopus Author ID: 57189686118. E-mail: ferusa@mail.ru
Абишева Онал Токкуловна – жобаның негізгі орындаушысы (ЖҒҚ), өнертану PhD докторы, қауымдастырылған профессор. Scopus Author ID: 57205549964 h-индексі: 1. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0283-8758 Е-mail: artbura@mail.ru
Ибраева Жанарка Бакибаевна – жобаның негізгі орындаушысы (ЖҒҚ), филология ғылымдарының кандидаты, доцент, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің қауымдастырылған профессоры. Хирш индексі, h-index: 1. ORCID https://orcid.org/0000-0003-1487-5513 Scopus Author ID: 57192203211 e-mail: igb@mail.ru
Қалиақпар Данара Қылышбекқызы – негізгі орындаушы (ЖҒҚ), әл-Фараби атындағы ҚазҰУ докторанты. E-mail: danara.k0506@gmail.com ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0873-4597
Аманова Арай Кокараевна – негізгі персонал (АҒҚ), Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ PhD докторы, Хирш Индексі, h-index: 2. Scopus Author ID: 57189328198. ResearcherID: P-3749-2014. E-mail: Amana1986@mail.ru
Қораласбек Ақтоты Қайратқызы – жобаның негізгі орындаушысы (ҒҚ), Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің магистранты, 2 курс, мамандығы: 7М01405-«Кәсіптік оқыту». ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9522-5955 E-mail: Koralasbekaktotyi@gmail.com
Мукажанова Рысты Абдразаковна – жобаның негізгі орындаушысы (ЖҒҚ), педагогика ғылымдарының кандидаты. Ғылыми қызығушылықтары – рухани-адамгершілік білім беру мәселелері, логотерапия, жалпыадамзаттық құндылықтар, оқыту және тәрбиелеу әдістемесі. https://orcid.org/0000-0001-5067-0887. e-mail: mrysty@gmail.com
- ҚалиакпарД., Қуантайұлы Н., Төлепберген Б. Абай шығармашылығындағы синергетика // Ясауи университетінің хабаршысы. –2023. –No1(127). – Б.179–189. ISSN-p 2306-7365 ISSN-e 2664-0686 https://doi.org/10.47526/2023-1/2664-0686.15
- Қалиакпар Д., Мәуленов А., Күркебаев К. Абай шығармаларындағы мифтік мотивтер және қазіргі мифология. // Әлем әдебиетін зерттеу форумы. – 2023. – Tом 15, No 2. – Б.324-336. ISSN:1949-8519E-ISSN:2154-6711
https://www.scopus.com/sourceid/21100201711
3. Аманова А. К., Джумажанова Г. К., Абдираимова Э. К. Ағылшын тілі мамандарының лингвомәдениеттану құзыреттілігін қалыптастыруда ағылшын тілін пайдалана отырып, кең тыңдау дағдыларын дамыту. // Торайғыров университетінің Хабаршысы. –Педагогикалық сериясы № 2. 2023., Б.114-125. ISSN 2710-2661 https://doi.org/10.48081/KRPK2563
- Сармузин Е., Аманжол Н., Төлеубаева К., Жүнісова М., Аманова А., Әбір А. Challenging aspects of Kazakhstan’s trilingual education policy: evidence from a literature review. // Asia Pacific Education Review 2023-06-22. https://doi.org/10.1007/s12564-023-09823-7
- Абишева О.Т., Мирхиязова А.Т., Қораласбек А.Қ. Кәсіптік білім беруде сәндік-қолданбалы өнер бағыты бойынша студенттерді оқыту ерекшеліктері. Педагогика және Психология Абай атындағы ҚазҰПУ. ISSN 2077-6861, №1 (54) 2023 ж. 47-55 б. https://doi/org/10.51889/2077-6861.2023.1.30.021
Жобаға әлемдік ғылыми-зерттеу институттары мен университеттерінің (МГПУ, Мәскеу) шетелдік ғалымдарын тарту мақсатында біз И.В.Вачковтың 2023 жылғы 23 қазанда өтетін онлайн курсын ұйымдастырдық. 72 сағатқа арналған бағдарлама жасалынды, оның негізгі мақсаты ертегі терапиясы технологиясын қолдану бойынша практикалық ұсыныстар әзірлеу болып табылады. Жоба аясындағы біздің міндетіміз – Абай атындағы ҚазҰПУ кафедраларының оқытушыларын ертегі терапиясының негізгі базалық ережелерін оқыту және студенттерді, болашақ әлеуметтік педагогтар мен психологтарды ертегі терапиясы мәселелері бойынша дипломдық жұмыстар жазуға дайындау.
Вачков Игорь Викторович – ресей ғалымы, психология ғылымдарының докторы (2002), профессор (2005), Халықаралық Педагогикалық Академияның академигі (2012). 600-ден астам басылымның, 30-дан астам кітаптың авторы, олардың ішінде ең танымалдары: «Топтық оқыту технологиясының негіздері. Психотехника», «Психологиялық тренинг. Өткізу әдісі мен әдістемесі», «Ертегі терапиясы», «Психологиялық ертегі арқылы өзін-өзі тануды дамыту», «Балаларға арналған психология», «Ішкі Әлемдегі шытырман оқиғалар», «Ертегі терапиясына кіріспе», «Ең Рухани ғылым туралы ертегілер». Әр түрлі бағыттағы психологиялық тренингтер, арт-терапия, ертегі терапиясы, имаготерапия саласындағы маман.
Сондай-ақ, жеке тұлғаның психологиялық денсаулығын зерттеу және ынтымақтастық шеңберінде Абай атындағы ҚазҰПУ Педагогика және психология институтының ПОҚ клиникалық психология бойынша 2023 жылғы 29 қазаннан бастап Абай атындағы ҚазҰПУ ПжПИ базасында офлайн режимде өткізілетін А.И. Гарбердің (Қазіргі заманғы ғылымдар университеті, Нидерланды) біліктілікті арттыру курстарына қатысады.
Гарбер Алена Ильинична – психолог, PhD докторы, Қазіргі заманғы ғылымдар университетінің қауымдастырылған профессоры (Нидерланды), Гессен оңалту клиникасының психотерапевті (Германия), жүйелі отбасылық психотерапевт (кеңесші), әлеуметтік психотерапевт: тәуелділіктері бар клиенттермен жұмыс және психоонколог. Біліктілікті арттыру және ғылыми ақпарат орталығының тең директоры IWG e.V., Filiale Leipzig. «Стрессті оптимизммен басқарыңыз!» орыс тілінде» бағдарламасының авторы (Гессен, Германия). https://www.antistressprogramma.de/
Жобалық зерттеу аясында жобаның негізгі орындаушылары куратор-әдіскер Лариса Львовна Позднякованың электронды поштасы арқылы (kisea1972.72@mail.ru Telegram: Larisa +7 (921)824-37-88, VK:@LARISA_CKA3KA) Т.Д. Зинкевич-Евстигнееваның (Ертегі терапия институты, Санкт-Петербург) «Мейірімді ертегімен тәрбиелеу» онлайн курстарына тіркелді.
Бұл бағдарлама Татьяна Зинкевич-Евстигнееваның авторлық шеберханасы негізінде Ертегі терапевттерінің Халықаралық одағында жүзеге асырылады және ертегілерді дайындаудың жетінші ағымы 2023 жылдың 1 қазанында басталады. Бағдарлама ата-аналарға (қазіргі және болашақ), ата-әжелерге, сондай-ақ балабақша тәрбиешілеріне, мектеп, балаларды оқыту және медициналық орталықтарының оқытушыларына, әлеуметтік қызмет қызметкерлеріне және т.б. арналған. Бағдарламаға қатысушылар Татьяна Зинкевич-Евстигнееваның 12 вебинарының тыңдаушылары болады. Бағдарламаның форматы әр қатысушыға материалды игеруге және шығармашылық үй тапсырмасымен жеке, өзіне ыңғайлы ритм және қарқынмен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.